Aile Hukuku İle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları

Bu çalışmada aile hukuku ile ilgili davalarda Anayasa Mahkemesine (AYM) yapılan bireysel başvurular ve bu başvurular üstüne AYM tarafından verilen kararlar üzerinde bir inceleme yapılmıştır.

İncelemenin amacı uygulamacılara, hangi durumlarda bireysel başvuru yoluna gitmelerinin doğru olacağı, bireysel başvuru yoluna giderken hangi hususları gözetmeleri ve hangi hatalardan kaçınmaları gerektiği konularında mütevazı bir rehber ortaya koymak ve bu sayede aile hukuku alanında çalışan avukatları bireysel başvuru yolunu daha sık kullanmaya teşvik etmektir.

İncelenen kararlar haklar başlığı altında değil, aile hukukuna ilişkin başlıklar altında toplanmıştır. Şüphesiz kararların bu şekilde tasnif edilmiş olması, aile hukukuna ilişkin farklı başlıklar altında aynı hak ihlallerinin ele alınmasına sebep olmasından dolayı eleştirilebilir. Ancak çalışma AYM kararlarına aile hukuku penceresinden bir bakış olduğundan ve çalışmanın öncelikli hedef kitlesi de aile hukuku alanında çalışan avukatlar olduğundan tercihimiz bu şekilde olmuştur.

Anayasa Mahkemesi tarafından verilen ihlal kararlarının %60’tan fazlasını, adil yargılanma hakkı kapsamında ele alınan makul sürede yargılanma hakkının ihlali kararları oluşturmakta, makul sürede yargılanma hakkına diğer adil yargılanma hakkı ihlalleri de eklendiğinde toplam ihlal kararlarının %70’ini adil yargılanma hakkının ihlaline ilişkin kararların oluşturduğu görülmektedir. Bu sadece aile hukuku alanı için değil, tüm hukuk alanları için geçerli bir orandır. Bu sebeple çalışmada incelenen kararların ekseriyeti de adil yargılanma hakkının ihlali ile ilgilidir.

İncelenen kararların bir kısmında Anayasa Mahkemesinin, başvurucu tarafından ileri sürülen iddiayı, derece mahkemesince delillerin değerlendirilmesi ve hukuk kurallarının yorumlanmasına ilişkin hususlarla ilgili bulduğu görülecektir. Bu tür durumlarda Anayasa Mahkemesi derece mahkemesinin kararında bariz takdir hatası veya açık keyfilik oluşturan bir durum da yok ise ihlal iddiasının “kanun yolu şikâyeti” niteliğinde olması sebebiyle başvurunun kabul edilemez olduğuna karar vermektedir. Bu nevi kararların çalışmamızın içinde yer almasının sebebi, uygulamacıların başvuru yaparken bu konuya dikkat etmeleri gerektiğini vurgulamaktır.

Çalışmada incelenen kararlar Anayasa Mahkemesinin anayasa.gov.tr web sayfasındaki kararlar bilgi bankasından alınmıştır. İlerleyen süreçte AYM vereceği yeni kararlarla yaklaşım ve/veya kapsam değiştirdiğinde çalışmada güncelleme yapmayı, böylece bu çalışmayı yaşayan bir eser haline getirmeyi amaçlıyoruz.

Hukukçulara yararlı olması temennisiyle…