Bankacılık Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları - 1. Baskı_{1. Baskı}

Açıklama

Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları Külliyatı'nın birincicildi olanBankacılık Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları, derleme veşerh olmak üzere iki kitaptan oluşmaktadır.

Birinci kitabı teşkil eden derlemedemakalelerden oluşan sekiz kısım bulunmakta olup Kısım başlıkları 6502 sayılıyeni Kanun'un bankacılık sektörüne ilişkin bölüm başlıkları (tüketici kredileri,konut finansmanı, ön ödemeli konut satışı) esas alınarak değil, genel hükümler dedikkate alınarak belirlenmiştir. Derleme kitabının ilk kısmında bankacılık sektörüile kredi kartı, banka kartı ve benzeri yollarla hukuki ilişki içinde olan tüketicisayısı bakanlığın istatistiki verilerinden hareketle konunun hususiyetine dikkatçekmek gayesiyle açıklanmış, bankaların tüketicilerden elde ettikleri kazanç kalemleribelirtilerek bu kalemlere ilişkin açıklamalar yapılmış ve bankaların malidengesi grafikler marifetiyle gözler önüne serilmiştir. Sektörün süjesi konumundakitüketicilerin bankalara yönelik şikayetleri tasniflenmek suretiyle örneklendirerekve istatistiki verilerle açıklanmış “Tüketici Profili Araştırması” ve “TürkiyeFinansal Yeterlilik Araştırması” sonuçlarından yola çıkılarak tüketicilerin yaşadığısorunların temel kaynağına inilmeye çalışılmıştır. İkinci kısımda 6502 sayılıKanun'un bankacılık sektörüne ilişkin temel ilkeleri değerlendirilerek, temel ilkelereyönelik çeşitli eleştirilere yer verilmiştir. Üçüncü kısımda tüketici kredisisözleşmelerinin hukuki niteliği ve hükümleri genel itibariyle açıklanmıştır.

“Bankacılık Sektöründe Tüketici Sözleşmeleri ve Haksız Şartlar” başlıklı dördüncükısımda konu ile organik bağlantısı olan sözleşme, sözleşme serbestisi vegenel işlem koşullarına ilişkin pozitif düzenlemeler derinlemesine hukuki tahlilleriyapılarak açıklanmıştır. Genel işlem koşullarının geçmişten günümüze TürkHukuku'ndaki gelişimi özetlenmek suretiyle haksız şartlar meselesi tüketici hukukununtarihi gelişimine genel bir bakış atılarak 4077 sayılı Kanun ve 6502 sayılıKanun'un düzenlemeleri, Türk Borçlar Kanunu'nun ilgili maddeleri(madde20-25) ile karşılaştırmalı olarak ele alınmış ve bu arada haksız şartlar yönetmeliğide ilgili maddeleri göz önüne alınarak açıklanmıştır. Bütün bu açıklamalarda konuyailişkin Yargıtay içtihatlarına yer verilmiş ve nihayet haksız şartlar meselesibankacılık sektörü bakımından pozitif düzenlemeler ve yüksek mahkeme kararlarıdoğrultusunda değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Beşinci kısımda özellikleson dönemde oldukça uygulama alanı bulmuş olan tüketici kredisi sözleşmesinedeniyle tüketiciden alınan dosya masraflarının iadesine ilişkin davalar mercek altına alınarak “dosya masrafı” kavramı açıklanmıştır. Dosya masrafının tüketicidenalınmasının hukuki dayanağına ilişkin olarak bankacılık hukuku ve tüketicininkorunması hukukundaki ilgili mevzuat açıklanmış ve konuya ilişkin önemi haiz Yargıtay kararlarına da yer verilerek konunun aydınlatılması sağlanmıştır.

Söz konusu istirdat davası usul hukuku yönünden de ele alınarak görev, yetki,ispat ve deliller ile zamanaşımı meseleleri de açıklanarak hem konu bütünlüğü sağlanmış hem de uygulayıcıya yol gösterir nitelikte ve yüksek mahkeme görüşlerini de kapsamına dahil eden tespitlerde bulunulmuştur. Uygulamada mortgage olarak bilinen konut finansman sözleşmesinin açıklandığı altıncı kısımda evvela konut finansmanının ekonomik sistemine değinilmiştir. Anılan sözleşmenin Sermaye Piyasası Kanunu ve özellikle 6502 sayılı Kanun göz önüne alınarak şekli, taraflara yüklediği borçlar ve tarafların temerrüdü açıklanmış ve özellikle 6502 sayılı Kanun'un tüketicinin temerrüdüne bağladığı sonuçlardan olan kalan kredi taksitlerinin muacceliyeti ve temerrüt faizi mercek altına alınmıştır. İş bu kısımda konut finansmanı sözleşmesi Amerika Birleşik Devletleri mortgage sistemi ile mukayeseli olarak açıklanmakla beraber hem Amerika Birleşik Devletleri hem de Türk yüksek mahkeme içtihatlarına yer verilmiştir. Bankacılık sektöründe kefaletin ele alındığı yedinci kısımda ilk olarak kefalet sözleşmesine genel bir bakış atılarak kefaletin tanımı ve özellikleri ortaya konulduktan sonra kefalet sözleşmesinin geçerlilik şartları olan geçerli bir asıl borcun varlığı , belirlilik şartı, şekil ve eşin rızası hususları, akabinde kefalet sözleşmesinin türleri(adi kefalet, müteselsil kefalet, birlikte kefalet), kefilin sorumluluğu, kefil ile alacaklı ve kefil ile borçlu arasındaki ilişki ve kefaletin sona ermesi meselesi de başta Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu olmak üzere ilgili kanunlar da nazara alınarak detaylı olarak açıklanmış ve kefalet sözleşmesine ilişkin genel esaslar ortaya konulmuştur. İkinci olarak bankacılık sektöründeki tüketici işlemlerine kefalette 6502 sayılı Kanun hükümleri nazara alınmak suretiyle değerlendirme yapılarak konu; tüketici kredileri, kredi kartları ve konut finansmanı bakımından mercek altına alınmıştır. Son olarak da bankacılık sektöründe kambiyo senedi düzenlenmesi ve sonuçları açıklanarak avale de yer verilmiştir. Banka kredi kartlarının ele alındığı sekizinci kısımda ise banka kredi kartlarına ilişkin ilk olarak ekonomik ve sosyal bulgular sunulmuş akabinde banka kredi kartlarının hukuki niteliği derinlemesine incelenerek tabi olduğu hükümler açıklanmış ve tüketici hukuku ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Son olarak da kart hamili bakımından kredi kartı kullanmanın avantajı ve dezavantajı sorgulanmıştır.

İkinci kitabı teşkil eden şerh ise derlemede ele alınan konularla paralellik kurulmaya gayret edilmek suretiyle özellik arz eden ve prensip ortaya koyan Yargıtay kararlarından oluşmaktadır. Bu anlamda, ilk olarak tüketici kredisinin tüketici hukukuna dahil olması ve iş bu tabiiyetin meydana getirdiği sonuçla ra ilişkin içtihatlara yer verilmiştir. Akabinde haksız şartlar hususunda tüketiciden dosya masrafı alınması sorunu ve hangi kayıtların haksız şart teşkil edeceğine yönelik içtihatlar yer almaktadır. Bunlardan başka, tüketici kredisinde muacceliyet ve tüketicinin temerrüdü ile kefalete ilişkin rücu davalarında görevli mahkemeyi de kapsayan içtihatlar bulunmaktadır. Banka kredi kartlarına ilişkin içtihatlar ise kredi kartlarının tüketici hukukuna dahil olması, asgari ödeme tutarının ödenmemesinin hukuki sonuçları ve özellikle faiz meselelerini kapsamaktadır. Nihayet, bağlı krediler ile bankacılık sektörüne ilişkin diğer içtihatlara(tüketicinin ma nevi tazminat talebi gibi) yer verilmiştir. Belirtmek gerekir ki, 6502 sayılı yeni Kanun'un oldukça kısa bir süre önce yürürlüğe girmesi sebebiyle yeni Kanun'a ilişkin içtihatlar henüz mevcut olmadığından şerh kitabı, 4077 Sayılı Kanun dönemindeki içtihatlardan oluşmaktadır. Ancak söz konusu içtihatlar yeni Kanun döneminde de istifade edilmeye uygun olduğundan güncelliğini korumaktadır. Daha kısa bir ifadeyle şerhte yer alan Yargıtay içtihatları, yeni Kanun tarafından değişikliğe uğrayan somut hususlara değil yeni Kanun döneminde de mevcut olan esaslara ilişkindir.

Akademik çalışmalar ve yargısal içtihatlar marifetiyle teori ve pratiğin birleştiği iş bu cildin özellikle banka hukuku ve tüketicinin korunması hukuku disiplinleri bakımından doktrine katkı sağlamasını ve uygulamacıya yol gösterici olmasını temenni ediyoruz.