Belediye Başkanları Meclis Üyeleri ve Encümen Üyelerinin Sorumlulukları

Ülkemizde belediyeciliğin uzun bir geçmişi bulunmaktadır. Önceleri sadece belediye başkanlığından söz edilirken 09.07.1984 tarihinde yürürlüğe giren 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun ile yeni bir belediyecilik anlayışıyla tanışılmıştır. Bu tanışmayla birlikte belediye ile Büyükşehir belediyesi arasındaki fark konusunda ilk zamanlar vatandaşlar arasında tereddütler oluşmuş bu tereddütlerin halen devam ettiği görülmektedir.

Kitabımızda öncelikle bu tereddütlerin giderilmesine çalışılmış, belediye ile Büyükşehir belediyesi arasındaki farkın ne olduğu üzerinde durulmuştur. Bu arada belediyeciliğimizin geçmişi hakkında da kısa bir bilgi verilmiştir.

İlk zamanlar belediyelerin yönetim organı belediye meclisi ile belediye başkanından oluşmakta iken, 1930 yılında yürürlüğe giren 1580 sayılı Belediye Kanunu’nda belediyelerin yönetim organı, belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanı ile yardımcılarından oluşmuştur. Belediyenin şubesi varsa, şube müdürlerine ve şube kurullarına da belediye yönetiminde yer verilmiştir.

20.07.2004 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nda Büyükşehir belediyesi organlarının; Büyükşehir belediye meclisi, Büyükşehir belediye encümenı ve Büyükşehir belediye başkanından oluştuğu, 13.07.2005 tarihinde yürürlüğe giren ve 1580 sayılı Belediye Kanunu’nu yürürlükten kaldıran 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediyenin organlarının keza belediye meclisi, belediye encümeni ve belediye başkanından oluştuğu hükme bağlanmıştır.

Gerek 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda, gerekse 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda belediye meclis üyelerinin, belediye encümen üyelerinin ve belediye başkanlarının görev ve yetkileri açıkça hükme bağlandığı halde, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu ile 6085 sayılı Sayıştaş Kanunu’nda olduğu gibi sorumlular ve sorumluluk halleri konusunda açık bir hükme yer verilmemiştir. Yer verilmediği için de zaman zaman sorumluluk konusunda bazı tereddütlerin ortaya çıktığı görülmektedir. Kitabımız bu tereddütlerin giderilmesine katkı sağlar ümidiyle hazırlanmıştır.

Kitapta sorumluluk halleri belediye başkanları, belediye meclis üyeleri ve belediye encümen üyelerinin her birisi için idari sorumluluk, mali sorumluluk ve cezai sorumluluk başlıkları altında ayrı bölümler halinde incelenmiştir.

Kanunda belediye organlarındaki sıralama belediye meclisi, belediye encümeni, belediye başkanı şeklinde yapılmıştır. Bizimde kitabımızdaki açıklamalarımızı bu sıraya göre yapmamız gerektiği söylenebilirse de; gerek büyükşehir belediye kanununda, gerekse belediye kanununda belediye başkanlarının belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğin temsilcileri oldukları ifade edildiğinden açıklamalarımıza öncelikle belediye başkanlarının sorumluluklarından başlamış daha sonra sırasıyla belediye meclis üyeleri ve encümen üyelerinin sorumlulukları açıklanmıştır.

Bu çalışmamız yürürlükteki belediye mevzuatları ile konuya ilişkin yargı kararları ve karşılaşılan sorunlar göz önüne alınarak kaleme alınmıştır.

Kitabımızın bölüm başlıklarında büyükşehir belediyesi ile belediye ibareleri arka arkaya yazılmıştır. Bu şekilde yazılmasının nedeni hem büyükşehir belediyeleri hem de Büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyeler göz önüne alınarak kitabımız kaleme alınmıştır. Bir başka deyişle 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ile 5393 sayılı Belediye Kanunu birlikte açıklandığı için bölüm başlıkları bu şekilde yazılmıştır.