Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Borca Aykırılığının Önceden Belli Olması

Çalışmamızın konusunu, eser sözleşmelerinde vadeden önce borca aykırılığa ilişkin TBK 473 hükmü oluşturmaktadır. Üç bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde genel olarak eser sözleşmesi açıklandıktan sonra, ikinci bölümde borca aykırılığın önceden belli olması, kavram sorunu ve TBK mad. 473/f.1 gereğince iş sahibinin vade tarihinden evvel sözleşmeden dönme hakkı ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, TBK mad. 473/f.2 gereğince eserin henüz tamamlanmadan ayıplı veya sözleşmeye aykırı olacağının anlaşılması durumunda, ayıbın veya sözleşmeye aykırılığın giderilmesinin ya da işin devamının üçüncü bir kişiye bırakılması incelenmiştir. Çalışmada TBK'nın 473. hükmü ayrıntılı bir biçimde ele alındığı gibi, uygulamada eser sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar genel olarak inşaat sözleşmelerine ve özellikle de arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine ilişkin olduğundan bu konudaki Yargıtay kararlarına da yer verilerek uygulamaya da değinilmiştir. (ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM 
ESER SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL AÇIKLAMALAR 
I. ESER SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, TARAFLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ, UNSURLARI VE BENZER SÖZLEŞMELERDEN FARKLARI 
A. Eser Sözleşmesinin Tanımı
B. Eser Sözleşmesinin Tarafları
1. İş Sahibi Kavramı 
2. Yüklenici Kavramı 
C. Eser Sözleşmesinin Hukuki Niteliği
1. Eser Sözleşmesinin Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Oluşu
2. Eser Sözleşmesinin Ani Edimli Bir Sözleşme Oluşu
3. Eser Sözleşmesinin Rızai Bir Sözleşme Oluşu
4. Eser Sözleşmesinin İvazlı Bir Sözleşme Oluşu
D. Eser Sözleşmesinin Unsurları
1. Genel Olarak 
2. Bir Eser Meydana Getirme ve Teslim 
3. Bedel Ödeme 
4. Taraflar Arasında Anlaşma 
II. ESER SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN BORÇLARI 
A. Yüklenicinin Borçları
1. Eseri Meydana Getirme ve Teslim Borcu
2. Yüklenicinin Zamanında İşe Başlama ve Devam Etme Borcu 
3. Yüklenicinin Ayıptan Doğan Sorumluluğu 
4. Yüklenicinin Sadakat ve Özen Borcu 
5. Eserin Yapımında Kullanılacak Araç, Gereç ve Malzemeyi Temin Borcu 
B. İŞ SAHİBİNİN BORÇLARI 
1. İş Sahibinin Genel Olarak Borçları
2. Bedel Ödeme Borcu 
III. ESER SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERDEN FARKLARI 
A. Genel Olarak 
B. Hizmet Sözleşmesinden Farkları
C. Vekalet Sözleşmesinden Farkları 
D. Satış Sözleşmesi ile Farkları
İKİNCİ BÖLÜM 
TBK 473/f.1 HÜKMÜ GEREĞİNCE İŞ SAHİBİNİN VADEDEN ÖNCE SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI VE HUKUKİ SONUÇLARI 
I. GENEL OLARAK BORCA AYKIRILIĞIN ÖNCEDEN BELLİ OLMASI KAVRAMI VE TBK'DAKİ DÜZENLEME
A. Genel Olarak 
B. Kavram Sorunu
C. TBK mad. 473 Hükmünün Uygulamada Taşıdığı Önem 
D. TBK'da Yer Alan Vade Tarihinden Evvel Sözleşmeyi Sona Erdirmeye İlişkin Hükümler 
1. Aciz Defi (TBK mad. 98)
2. Kiracının İflası (TBK mad. 332) 
3. Ödünç Alanın Aczi (TBK mad. 390)
4. Hizmet Sözleşmelerinde İşverenin Aczi (TBK mad. 436)
5. Yayımcının İflası (TBK mad. 500/f.2)
E. BORCUN İFA EDİLMEYECEĞİNİN ÖNCEDEN BELLİ OLMASINA İLİŞKİN TÜRK HUKUKUNDAKİ GÖRÜŞLER
1. Genel olarak 
2. Borçlu Temerrüdü Görüşü
3. İfa İmkansızlığı Görüşü
4. Borca Olumlu Aykırılık Görüşü
5. TBK mad. 473 Hükmünü Kıyasen Uygulayan Görüş 
F. İŞ SAHİBİNİN VADEDEN EVVEL SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKININ DAYANAĞI "Sadakat ve Özen Yükümlülüğü" 
1. Konunun Önemi
2. Sadakat Yükümlülüğü 
3. Özen Yükümlülüğü 
II. TBK MAD. 473/f.1 GEREĞİNCE SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI, MADDENİN KAPSAMI, NİTELİĞİ, UYGULAMA ALANI VE KOŞULLARI 
A. Genel Olarak
B. Kapsamı 
C. Hukuki Niteliği 
D. TBK mad. 473/f.1 Hükmünün Uygulama Zamanının Tespiti 
E. TBK mad.473/f.1 Hükmüne Göre Sözleşmeden Dönme Hakkının Doğmasında Yüklenicinin Kusurunun Aranmaması ve Gecikmenin İş Sahibine Yüklenememesi 
1. Yüklenicinin Kusurunun Aranmaması 
2. Dönme Sebepleri ile Sözleşmeye Aykırı Davranış Arasında Uygun Nedensellik Bağının Aranması
3. Gecikmenin İş Sahibine Yüklenememesi 
4. Yüklenicinin Gecikmesini Haklı Kılan Sebeplerin Varlığı Halinde Sorunun Çözümü ve Özellikle Süre Uzatımı 
III. TBK MAD. 473/F.1 GEREĞİNCE İFA ZAMANINDAN ÖNCE SÖZLEŞMEDEN DÖNME HAKKI DOĞURAN DURUMLAR
A. Genel Olarak 
B. İşe Başlamakta Gecikme
1. "İşe Başlama" Kavramı 
2. İşe Başlama Zamanının Tayini 
3. İşe Başlamakta Gecikme Sebebiyle Sözleşmeden Dönme
C. İş Görme Faaliyetlerinin Yavaş Yürümesi ve Ertelenmesi
1. Genel Olarak 
2. Şartları
D. İşin Tamamlanmasının Kararlaştırılan Vadeye Yetişmeyeceğinin Anlaşılması 
1. Genel Olarak 
2. İşin Tamamlanması İmkansız Olmamalıdır
E. Ayıbın Giderilmesinde Gecikilmiş Olması 
F. Yargıtay'ın Görüşü 
IV. TBK MADDE 473/F.1'İN SONUÇLARI 
A. Genel Olarak Sözleşmeden Dönme Hakkı
1. Sözleşmeden Dönme Kavramı 
2. Sözleşmeden Dönmenin Fesihten Farkları 
B. Sözleşmeden Dönme Beyanının Hukuki Niteliği
C. Sözleşmeden Dönme Beyanının Şekli 
D. Sözleşmeden Dönme Üzerine İş Sahibinin Genel Olarak Borçları
1. Genel Olarak 
2. Tarafların İade Yükümlülükleri 
3. TBK mad. 473/f.1 Gereğince İş Sahibinin Sözleşmeden Dönmesi Üzerine Sözleşmenin Tasfiyesi 
4. Sözleşmeden Dönme Üzerine İş Sahibinin Olumsuz (Menfi) Zararının Tazmini Talebi 
5. Sözleşmeden Dönmenin Üçüncü Kişilere Etkileri 
6. Sözleşmeden Dönmenin Teminatlara Etkisi
7. Sözleşmeden Dönmenin Ceza Koşuluna Etkisi
8. TBK mad. 473/f.1 Hükmü Gereğince Sözleşmeden Dönmenin Alt Yüklenicilik Sözleşmesine Etkisi 
E. TBK mad. 473/f.1 Gereğince Sözleşmeden Dönme Hakkının Sınırlandırılması 
F. TBK mad. 473 Gereğince Sözleşmenin Feshine İlişkin Görüşler 
G. TBK Mad. 473/f.1 Hükmünün Borçlu Temerrüdü Hükümleri İle Tamamlanması Gerektiği Yönünde Baskın Görüş ve Değerlendirilmesi
1. Genel Olarak 
2. Baskın Görüşe Göre İş Sahibinin Sahip Olduğu Haklar, Kullanılma Koşulları ve Sonuçları 
3. Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz 
H. BİGŞ'deki Özel Düzenleme 
V. TAM TAZMİNAT KARŞILIĞI FESHE İLİŞKİN TBK MAD. 484'ÜN UYGULANABİLECEĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER 
A. Genel olarak 
B. Tam Tazminat Karşılığı Fesih (TBK mad. 484)
1. Genel Olarak TBK mad. 484 Hükmü ve TBK mad. 473/f.1 Hükmü ile Birlikte Değerlendirilmesi
2. Hükmün Uygulanma Şartları 
3. Sonuçları 
C. TBK Mad. 484'ün Uygulanabileceğine İlişkin Görüşlerin Değerlendirilmesi ve Görüşümüz
VI. İSPAT YÜKÜ
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
İŞİN BİTMEDEN AYIPLI VEYA SÖZLEŞMEYE AYKIRI OLACAĞININ ÖNCEDEN ANLAŞILMASI DURUMUNDA İŞ SAHİBİNİN HAKLARI 
I. GENEL AÇIKLAMALAR
A. Kavram ve Bu Alandaki Olgulara Genel Bir Bakış 
B. Maddenin Hukuki Niteliği 
C. Maddenin Konuluş Amacı 
D. Genel Olarak Ayıplı İfaya İlişkin Hükümlerle Olan İlişkisi 
II. MADDENİN UYGULANABİLME ŞARTLARI 
A. Yüklenicinin İşi "Ayıplı" veya "Sözleşmeye Aykırı" Yapacağının Belli Olması 
1. Genel Olarak 
2. Ayıplı Yapılacağının Belli Olması
3. Sözleşmeye Aykırı Yapılacağının Belli Olması 
B. Eserin Ayıplı veya Sözleşmeye Aykırı Yapılacağının "Kesin" Olması 
C. İşin "Meydana Getirilmesi Esnasında" Eserin Ayıplı veya Sözleşmeye Aykırı Olacağının Anlaşılması
D. Yüklenicinin Ayıba veya Sözleşmeye Aykırılığa Yol Açan Davranışlarında "Kusurlu" Olması 
1. Genel Olarak 
2. Kusurun İspatı 
3. İş Sahibinin de Kusurlu Olması "Ortak Kusur"
E. İş Sahibinin Yükleniciye Ayıp Tehlikesini Ortadan Kaldırması İçin "Uygun Bir Süre" Vermesi ve İşin Üçüncü Kişiye Yaptırılacağının "İhtar"ı
1. Yükleniciye Uygun Bir Süre Verilmesi 
2. İşin Üçüncü Kişiye Yaptırılacağının İhtarı 
F. İhtara ve Verilen Süreye Rağmen Eserdeki Ayıbın veya Sözleşmeye Aykırılığın Giderilmemiş Olması 
G. Sorumsuzluk Anlaşmasının Bulunmaması 
III. TBK. MAD. 473/II'NİN SONUÇLARI
A. İş Sahibinin İşi Üçüncü Kişiye Yaptırma Hakkı 
1. Genel Olarak
2. İşin Bizzat İş Sahibi Tarafından Yapılması Sorunu 
3. Ayıbın veya Sözleşmeye Aykırılığın Giderilmesinin ya da İşin Devamının Üçüncü Kişiye Bırakılması
4. Hakim İznine Gerek Olmayışı ve Özellikle TBK mad. 113 ile Arasındaki Farklar 
5. İş Sahibi ile Üçüncü Kişi Arasında Akdedilen Sözleşmenin Niteliği ve Tarafların Borçları 
6. İşin Üçüncü Kişiye Yaptırılmasının Masrafları 
7. Üçüncü Kişinin İfası Sırasında Meydana Gelen Hasardan Sorumluluk 
8. İş Sahibinin Uğradığı Zararı Tazmin Yükümlülüğü 
B. İş Sahibinin TBK mad. 125'deki Seçimlik Haklardan Yararlanabileceğine ve Özellikle Sözleşmeden Dönebileceğine İlişkin Görüşler ve Görüşlerin Değerlendirilmesi 
1. Genel Olarak 
2. Özellikle Sözleşmeden Dönme Hakkı
3. Yargıtay'ın Görüşü
4. Görüşlerin Değerlendirilmesi
C. BİGŞ'ndeki Özel Düzenleme 
IV. İSPAT YÜKÜ 
SONUÇ
KAYNAKÇA