Kesin ve Yürütülmesi Zorunlu İdari İşlemler Hakkında
DANIŞTAY 6.D, E.2003/7673 K.2005/1740 T.22.3.2005
ÖZET: Daha önce tesis edilen bir işlemin kapsamını genişleten idari işlemler yorumlayıcı niteliğe haiz değildir.
DAVA VE KARAR: Dava, Malatya-Pütürge ilçesinde madencilik işiyle iştigal eden davacı şirketin 10.10.2001 tarihinden itibaren faaliyetinin durdurulması yolundaki Malatya Valiliği İl Çevre Müdürlüğünün 10.10.2001 günlü, 233 sayılı İşleminin konusunun her türlü ekonomik kazanç ağlayan (sevkıyat dahil) bütün faaliyetleri kapsadığı, işletmede yapılacak olan her türlü faaliyetin gerekli tedbirleri alana kadar durdurulduğuna ilişkin 19.10.2001 günlü 131 sayılı işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; dava konusu işlemin daha önce tesis edilen 10.10.2001 günlü 106 sayılı işlem ile 10.10.2001 günlü 233 sayılı işlemleri açıklayıcı Mahiyette, uyuşmazlık konusu olaya İlişkin ne yapması gerektiği yönünde görüş belirten bir işlem olduğu , bu aşamada davacı şirketin hukuksal durumunu etkileyen kesin ve yürütülmesi zorunlu bir işlem olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar' davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Bir idari işlemin iptal davasına konu olması için kesin ve yürütülmesi zorunlu olması gerekir.Kesin ve yürütülmesi zorunlu işlemler hukuk düzeninde bir sonuç doğuran başka bir makamın onayına ihtiyaç göstermeden İlgilinin hukukunda değişiklik yaratan işlemlerdir.
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirkete madencilik alanındaki faaliyetleri nedeniyle 2872 sayılı çevre Kanunu uyarınca verilen para cezası ve faaliyetin durdurulması yolundaki 10.10.2001 günlü 233 sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada Mahkemenin 31.12.2002 günlü, E:2001/156, K:2002/1654 sayılı kararı ile dava konusu işlemin para cezası verilmesine ilişkin kısmının iptaline, şirketin faaliyetinin durdurulmasına ilişkin kısmının reddine karar verildiği, davalı idarece söz konusu işlemdeki faaliyetin durdurulması ifadesinin genel bir ifade olup İşletmeye her türlü ekonomik kazanç sağlayan (sevkiyat dahil) bütün faaliyetleri kapsadığı,işletmede yapılacak olan her türlü faaliyetin gerekli tedbirler alınıncaya kadar durdurulduğu yolunda dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu İşlem, davacı şirketi bütün ekonomik kazanç sağlayan faaliyetten men eden bir karar olup, bir ticari şirketin tüm ticari faaliyetlerini yasakladığından ve daha önce tesis edilen bir işlemi yorumlamaktan ziyade kapsamını genişlettiğinden, tek başına ve doğrudan hukuk düzeninde sonuç doğurabilecek bir işlem olduğu kuşkusuzdur.
Bu durumda İşin esası incelenerek bir karar verilmesi gerekmektedir.
SONUÇ: Açıklanan nedenlerle Malatya İdare Mahkemesinin 31.12.2002 günlü, E:2001/1610, K::2002/1660 sayılı kararının bozulmasına, 16.090.000.-lira karar harcı ile fazla yatırılan 11.970.000.- lira harcın temyiz isteminde bulunana iadesine dosyanın adı geçen mahkemeye gönderilmesine 22.3.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.