Medeni Hukukta Hata Kavramı

Hukuki işlemlerin kurulmasına ilişkin en temel iki öge, hukuki sonuca yönelik iradeye sahip olunması ve bu iradenin dış dünyaya açıklanmasıdır. Hukuki işleme yönelik iradenin hata etkisinde oluşması veya beyan edilmesi ise uzun yıllardır hukukçular tarafından incelenen ve üzerinde sayısız çalışmanın yapıldığı bir alandır. Özel hukuka hakim olan güven prensibi, geçerli bir hukuki işlemin kurulabilmesi için beyanın yöneltildiği kişinin dürüstlük kuralı uyarınca bu beyana verdiği anlamı temel almaktadır. Özel hukukta geçerli diğer bir ilke olan irade serbestisi dikkate alındığında ise kişinin sadece arzu ettiği hukuki işlemle bağlı olması gerekir. İşte hataya ilişkin düzenlemeler, güven prensibi ve irade serbestisi arasındaki sınırı çizerek, bu iki ilkenin birlikte uygulama alanı bulabilmesini sağlamaktadır. Çalışmamız kapsamında ilk olarak hata kavramı ve türleri incelenmiş, daha sonra medeni hukukun farklı dalları da dikkate alınarak, hatanın hukuki işleme etkisi değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme yapılırken hem hataya ilişkin hukukumuzdaki temel düzenleme olan Türk Borçlar Kanunu m. 30 vd. hükümleri hem de Türk Medeni Kanunu'nda yer alan hataya ilişkin farklı düzenlemeler dikkate alınmıştır.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
HATA KAVRAMI VE TÜRLERİ
§1. HATANIN TARİHİ TEMELLERİ
§2. HATA KAVRAMI
I. Hatanın Bir Hukuk Kurumu Olarak Düzenlenmesindeki Amaç
II. Güven Prensibinin Sınırı Olarak Hata Kavramı
III. Sözleşme Serbestisi (İrade Özerkliği) ve Hata
IV. İrade Beyanının Unsurları ve Hata
V. Hatanın Tanımı
§3. HATANIN TÜRLERİ
I. Genel Olarak
II. Beyan Hatası
III. Saik Hatası
IV. Beyan Hatası ve Saik Hatası Ayrımına İlişkin Eleştiriler
İKİNCİ BÖLÜM
HATAYA HUKUK DÜZENİNCE SONUÇ BAĞLANMASI İÇİN GEREKLİ ŞARTLAR
§1. GENEL OLARAK
§2. HATANIN ESASLI OLMASI ŞARTI
I. Genel Olarak
II. Esaslı Beyan Hatası
III. Temel Hatası (Esaslı Saik Hatası)
§3. HATAYA DÜŞEN KİŞİNİN SÖZLEŞMENİN TARAFI OLMASI ŞARTI (HATANIN ARANACAĞI KİŞİ)
I. Genel Olarak
II. Tüzel Kişilerin Taraf Olduğu Sözleşmelerde
III. Temsilci Aracılığıyla Yapılan İşlemlerde
§4. HATANIN SÖZLEŞMENİN KURULMASI SIRASINDA MEVCUT OLMASI ŞARTI (HATANIN ARANACAĞI ZAMAN)
I. Genel Olarak
II. Hazırlar Arasından Kurulan Sözleşmelerde Hata
III. Hazır Olmayanlar Arasında Kurulan Sözleşmelerde Hata
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
HATANIN SONUÇLARI
§1. HATANIN SÖZLEŞMEYE ETKİSİNE İLİŞKİN TEORİLER
I. Genel Olarak
II. Geçersizlik Teorisi (Ungültigkeitstheorie)
III. Bölünmüş Geçersizlik (Tek Taraflı Bağlamazlık) Teorisi
IV. İptal Edilebilirlik Teorisi (Anfechtungstheorie)
V. Görüşümüz
§2. İPTAL HAKKININ KULLANILMASI
I. Genel Olarak
II. İptal Hakkının Hukuki Niteliği (İptal Hakkının Yenilik Doğuran Bir Hak Olması)
III. İptal Hakkının Kullanılması
§3. İptal Hakkının Kullanılmasının Sonuçları
I. Sözleşme İlişkisinin Sona Ermesi
II. Tazminat Sorumluluğu (TBK. m. 35)
III. İptal Hakkının Kullanılmasının Dürüstlük Kuralı Uyarınca Sınırlandırılması (TBK. m. 34)
IV. İptal Hakkının Ortadan Kalkması
V. İptale İlişkin Düzenlemelerin Tek Taraflı Hukuki İşlemlerde Uygulanması
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
HATANIN (İPTAL HAKKININ) BORÇLAR HUKUKUNDAN AYRI OLARAK DÜZENLENDİĞİ VEYA ÖZELLİK ARZ ETTİĞİ HALLER
§1. GENEL OLARAK
§2. AİLE HUKUKU
I. Evliliğin Hata Nedeniyle İptali (TMK. m. 149)
II. Boşanmanın Fer'i Sonuçlarına İlişkin Anlaşmaların Hata Nedeniyle İptali
III. Tanımanın Hata Nedeniyle İptali
§3. MİRAS HUKUKU
I. Ölüme Bağlı Tasarrufların Hata Nedeniyle İptali
II. Mirastan Iskatın Hata Nedeniyle İptali (TMK. m. 512)
§4. EŞYA HUKUKU
I. Taşınırlarda Zilyetliğin Devrine İlişkin Anlaşmaların İptali
II. Taşınmazlara İlişkin Tescil Talebinin İptali
SONUÇ
KAYNAKÇA