^{İcra - İflas Hukukunda}Şikayet

"“İcra - İflâs Hukukunda Şikâyet” isimli doktora tezimin yayınlanmasının üzerinden 30 yıl geçti, ancak şikâyet halâ icra ve iflâs hukukunun en önemli kurumlarından birisi olma özelliğini koruyor. Çünkü icra ve iflâs memurlarının kanuna ya da olaya aykırı tüm işlemleriyle talep edilen bir işlemin haklı bir sebep olmaksızın yapılmaması ya da sürüncemede bırakılması halinde şikâyet yoluna başvurulabilmektedir. Bu nedenle bir takipte birden fazla kez şikâyet yoluna müracaat mümkündür. Kısa sürede çözümlenmesi gereken şikâyet hakkında doğru karar verilebilmesi son derece önemlidir. Zira bu sayede takibin kanuna uygun biçimde yürütülmesi mümkün olabiliyor.

Geçen zaman içinde şikâyete ilişkin yargılama usûlünü düzenleyen İcra ve İflâs Kanunu’nun 18. maddesinde 4949 ve 6352 sayılı Kanunlarla değişiklik yapılmıştır. 4949 sayılı Kanunla yapılan değişiklik şikâyetin incelenmesi sırasında icra mahkemesinin işlemi yapan icra memurunun açıklama yapmasına ve duruşma yapılmasına ilişkin takdir hakkı ile ilgilidir. Böylelikle takibin karşı tarafı yerine asıl işlemi yapan icra memurunun duruşmaya davet edilebilmesi amaçlanmıştır. Bu değişikliklerin bir amacı da şikâyetin bir dava olmadığı ve takibin karşı tarafının şikâyet başvurularında davalı olarak gösterilemeyeceğinin daha belirgin hale getirilmesidir. 6352 sayılı Kanunla yapılan değişiklik ile ilk fıkraya icra mahkemesine arz edilen işlerin ivedi işlerden sayıldığı ve bu işlerde basit yargılama usûlünün uygulanacağı eklenmiştir.

Bu çalışmam basıldığında; şikâyetin bir dava olmadığı, kendine özgü bir hukuki çare olduğu ve bu nedenle de şikâyet eden yerine davacı denilmesinin hatalı olduğunu açıklayabildiğimi, bunun uygulamaya yansıyacağını umut etmiştim. Geçen otuz yıl içinde şikâyet hâlâ “dava”, hatta “şikâyet davası” olarak ifade edilmektedir. Keza şikâyet eden yerine davacı denilmesi ve hatta davalı tarafta genellikle takipte karşı tarafın yer alması yapılan değişikliklerin de uygulamaya yansımadığını göstermektedir. Hukukta kavramlar doğru kullanılmadığı takdirde bu yanlışlık temel bazı sorunlara neden olmaktadır.

Bölge adliye mahkemelerinin göreve başlaması sebebiyle, şikâyet kararlarına karşı istinaf yoluna başvuru imkânı ve yine istinaf incelemesi sonunda verilen kararlara karşı temyiz kanun yoluna başvuru usûlü yeni çalışmada yer aldı. Uygulaması bir süre daha devam edeceği için eski kanun yoluna başvuru imkânı da kitapta muhafaza edildi.

İşlemi yapan icra memurunun işlemi iptal edildiğinde, şikâyet masraflarının kime ait olduğu konusudna uygulamada uzun süre tereddüt yaşanmıştır. Yargıtay işlemin kanuna veya olaya aykırı yapılmasında bir etkisi olmayan kişi aleyhine vekâlet ücretine hükmedilemeyeceğini isabetli şekilde kabul etmektedir. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 11. maddesinde icra mahkemelerinde duruşma yapılan hallerde vekâlet ücretine hükmedilebileceği düzenlenmiştir. Böylelikle dosya üzerinden karar verilen şikâyetler için vekâlet ücretine karar verilemeyeceği kabul edilmiştir. Yine şikâyet dava olmadığı için karar ve ilâm harcının maktu olduğu ve ayrıca icra memurunun kusurlu olarak yaptığı işlemler için yapılan şikâyetlerin harçtan muaf olduğu kabul edilmiştir. Vekâlet ücretinin hükmedilmesini gerektiren hallerde de hükmedilecek vekâlet ücreti, maktu vekâlet ücretini geçemeyecektir.

Sevgili meslektaşım Yrd. Doç. Dr. Cemil Simil ile birlikte kitabın ikinci basımını gerçekleştirdik. Dr. Cemil Simil, 1986 yılından bugüne kadarki literatürü ve yeni Yargıtay içtihatlarını çalışmaya ekledi. Keza İsviçre hukukundaki doktrin ve uygulamadaki gelişmelere yer verdi. Bu çerçevede yüzü aşkın yeni eser, bini aşkın da yargı kararı incelenerek değerlendirildi. İkinci basıdaki tüm emek Yrd. Doç. Dr. Cemil Simil’e aittir. Kendisine bir kez daha uyumlu, fedakâr, titiz ve sabırlı çalışması için teşekkür ediyorum. Kavram fihristinin hazırlanmasındaki yardımları için Ar. Gör. Mehmet Emin Alpaslan’a ayrıca teşekkür ediyorum." (Önsözden)