Türk Borçlar Kanunu'nda Müteselsil Borçluluk

Türk Borçlar Kanunu 162 ve devamı maddelerinde hükme bağlanan müteselsil borçluluk, kanun hükmü veya irade beyanlarından doğan ve birden çok borçludan her birinin alacaklıya karşı borcun tamamından sorumlu olduğu, alacaklının borçlulardan herhangi birinden alacağının tamamını talep etme yetkisini haiz olduğu ve alacaklı tam olarak tatmin edilinceye kadar borçlulardan her birinin alacaklıya karşı sorumluluklarının devam ettiği borçluluktur. Türk Borçlar Kanununda hükme bağlanan müteselsil borçluluk hallerinden ilki haksız fiil sebebiyle birden çok kişinin aynı zarardan sorumlu olmasıdır. Bu durumda müteselsil sorumlulardan her birinin dış ilişkide alacaklıya karşı şahsi indirim sebeplerini ileri sürmesi mümkün olup, sorumlular iç ilişkide zararı 818 sayılı Borçlar Kanunundan farklı olarak kusurlarının ağırlığı ve yarattıkları tehlikenin yoğunluğuna göre paylaşırlar. Birden çok zarar veren müteselsil sorumlulardan birinin sigortacısının zararı tazmin etmesi halinde sigortacı, zarar görenin yerine geçmeyecek; zararı tazmin eden sigortacı diğer sorumlulara onların iç ilişkide sorumlu oldukları oranda rücu edebilecektir. 818 Sayılı Borçlar Kanununda yer alan tam ve eksik teselsül ayrımını kaldıran Kanun Koyucu TBK m. 155'de müteselsil borçlulardan birine karşı kesilen zamanaşımının diğerlerine karşı da kesileceğine ilişkin hükmü muhafaza etmiştir. Hüküm bu haliyle amaca uygun şekilde sınırlandırılmalı ve alacaklının davranışı ile zamanaşımının kesildiği hallere münhasır uygulama alanı bulmalıdır. Müteselsil borçlulardan birinin borç ödemeden aczi veya iflası halinde aksine bir anlaşma olmadıkça müteselsil borçlulardan her biri ödenmeyen kısımdan eşit oranda sorumlu olup, bu halde ibra edilen borçluya dahi iç ilişkideki payı oranında rücu edilebilir.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
KONUNUN TAKDİMİ VE SINIRLANDIRILMASI
Konunun Takdimi
Konunun Sınırlandırılması
BİRİNCİ BÖLÜM 
MÜTESELSİL BORÇLULUK KAVRAMI, TESELSÜLE İLİŞKİN AYRIMLAR, MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN TARİHÇESİ, HUKUKİ NİTELİĞİ, ÖZELLİKLERİ VE BENZER KURUMLARDAN AYIRT EDİLMESİ 
I. MÜTESELSİL BORÇLULUK KAVRAMI VE TESELSÜLE İLİŞKİN AYRIMLAR
A. Müteselsil Borçluluk Kavramı
B. Müteselsil Borçluluğa İlişkin Ayrımlar 
1. Tipik-Atipik Müteselsil Borçluluk
a. Genel Olarak 
b. Tipik Müteselsil Borçluluk
c. Atipik Müteselsil Borçluluk
2. Başlangıçtaki-Sonraki Müteselsil Borçluluk
a. Başlangıçtaki Müteselsil Borçluluk
b. Sonraki Müteselsil Borçluluk
3. Gerçek Teselsül (Tam Teselsül)-Gerçek Olmayan Teselsül (Eksik Teselsül)
a. Genel Olarak
b. Gerçek Teselsül
c. Gerçek Olmayan Teselsül
4. Farklılaştırılmış Teselsül
II. HUKUK TARİHİNDE VE KARŞILAŞTIRMALI HUKUKTA MÜTESELSİL BORÇLULUK
A. Roma Hukukunda Müteselsil Borçluluk 
1. Genel Olarak 
2. Korrealitas
3. Solidaritas
B. Eski Hukukumuzda Müteselsil Borçluluk
C. Karşılaştırmalı Hukukta Müteselsil Borçluluk 
1. Alman Hukukunda
2. Fransız Hukukunda
3. Avusturya Hukukunda 
4. İsviçre Hukukunda
5. Hukukun Yeknesaklaşması Sürecinde ve Avrupa Birliği Hukukunda
III. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 
A. Genel Olarak 
B. Teklik Görüşü (Einheitstheorie) 
C. Çokluk Görüşü (Mehrheitstheorie)
IV. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN ÖZELLİKLERİ 
A. Alacaklının Borçlulardan Herhangi Birine Başvurabilmesi
B. Borçlulardan Her Birinin Edimin Tamamından Sorumlu Olması
C. Alacaklının Tatmin Edildiği Oranda Diğer Borçluların Borçlarının Sona Ermesi 
V. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN ŞEKLİ 
VI. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN BENZER KURUMLARDAN AYIRT EDİLMESİ
A. Genel Olarak 
B. Bölünemez Borçluluktan Ayırt Edilmesi
C. Borca Katılmadan Ayırt Edilmesi
D. Üçüncü Kişinin Fiilini Taahhütten Ayırt Edilmesi
E. Elbirliği ile Borçluluktan Ayırt Edilmesi
F. Seçimlik Borçluluktan Ayırt Edilmesi
G. Kefaletten Ayırt Edilmesi
1. Genel Olarak 
2. Kefaletin Tali ve Feri Bir Borç Olmasından Kaynaklanan Farklar 
3. Kanun Koyucunun Kefili Korumak İçin Düzenlediği Hükümlerden Kaynaklanan Farklar
İKİNCİ BÖLÜM 
MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN KAYNAKLARI VE ÖZELLİKLE TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA MÜTESELSİL BORÇLULUK 
I. MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN KAYNAKLARI 
A. Hukuki İşlemden Doğan Müteselsil Borçluluk 
1. Genel Olarak 
2. Tek Taraflı Hukuki İşlemlerden Doğan Müteselsil Borçluluk
3. Çok Taraflı Hukuki İşlemlerden Doğan Müteselsil Borçluluk 
a. Genel Olarak 
b. Müteselsilen Borçlu Olunduğunun Açık veya Zımni Olarak Kararlaştırılmasının Mümkün Olup Olmadığı 
c. Müteselsilen Borçlu Olma İradesinin Alacaklıya Yöneltilmesinin Gerekip Gerekmediği 
d. Müteselsil Borçlu Olma İradesinin Birlikte ve Aynı Anda Beyan Edilmesi Gerekip Gerekmediği 
B. Kanundan Doğan Müteselsil Borçluluk
1. Genel Olarak 
2. Medeni Hukukun Diğer Alanlarında Müteselsil Borçluluk
a. Aile Hukukunda
b. Miras Hukukunda Müteselsil Borçluluk
3. Karayolları Trafik Kanununda Müteselsil Borçluluk
a. Genel Olarak 
b. Dış İlişki 
c. İç İlişki 
II. TÜRK BORÇLAR KANUNUNDA MÜTESELSİL BORÇLULUK
A. Haksız Fiil Sebebiyle Birden Çok Kişinin Aynı Zarardan Müteselsil Sorumluluğu
1. Genel Olarak 
2. Şartları
a. Genel Olarak 
b. Aynı Zarara Birlikte Sebep Olma
c. Hukuka Aykırılık
d. Zararın Bölünemeyen Tek Bir Zarar Olması
e. Kusur
f. İlliyet Bağı 
3. Haksız Fiil Sebebiyle Müteselsil Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları
a. Genel Olarak 
b. Dış İlişki 
c. İç İlişki
B. Yapı Malikinin Sorumluluğu 
1. Genel Olarak 
2. Yapı Malikinin Müteselsil Sorumluluğunun Şartları 
a. Genel Şartlar
b. Özel Şartlar 
3. Yapı Malikinin Müteselsil Sorumluluğunun Sonuçları 
C. Tehlike Arz Eden İşletmenin Sebep Olduğu Zarardan Sorumluluk
1. Genel Olarak 
2. Tehlike Arz Eden İşletmenin Sebep Olduğu Zarar Nedeniyle Müteselsil Sorumluluğun Şartları 
a. Genel Şartlar 
b. Özel Şartlar
3. Tehlike Arz Eden İşletmenin Sebep Olduğu Zarar Nedeniyle Müteselsil Sorumluluğun Sonuçları
D. Türk Borçlar Kanununda Özel Olarak Düzenlenen Hukuki İşlemden Doğan Müteselsil Borçluluk Halleri 
1. Genel Olarak 
2. Borca Katılma 
a. Genel Olarak
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
3. Bir Malvarlığının veya İşletmenin Devralınması
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
4. Bir İşletmenin Diğeriyle Birleşmesi veya Bir Şahıs Şirketine Sermaye Olarak Konulması 
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları
5. Sözleşmeye Katılma
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
6. İş Yeri Kiralarında Kira İlişkisinin Devri
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
7. Kullanım Ödüncü Sözleşmesi
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
8. İşyerinin Tamamının veya Bir Bölümünün Devri 
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
9. Vekalet Sözleşmesi
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
10. Saklama Sözleşmesi 
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları 
11. Adi Ortaklık 
a. Genel Olarak 
b. Müteselsil Borçluluk Bakımından Hüküm ve Sonuçları
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN HÜKÜMLERİ 
I. ALACAKLI İLE BORÇLULAR ARASINDAKİ DIŞ İLİŞKİDE MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN HÜKÜMLERİ
A. Alacaklının Hukuki Durum ve İşlemleri 
1. Alacaklının Hakları 
a. Edimin Tamamını İsteme Hakkı 
b. Edimin Tamamını Dilediği Borçludan İsteyebilme Hakkı 
c. Borçluların İflası Halinde Alacaklının Hakları 
2. Alacaklının Yükümlülükleri
B. Borçluların Hukuki Durum ve İşlemleri
1. Borçlulardan Birinin Diğerlerine Mutlak Surette Etki Eden Hukuki Durum ve İşlemleri 
a. İfa
b. Takas
c. İbra
d. Konkordato
e. Alacaklı ve Borçlu Sıfatlarının Birleşmesi 
f. Alacaklı Temerrüdü 
g. Kusursuz İfa İmkansızlığı
2. Borçlulardan Birinin Diğerlerine Kısmen Etki Eden Hukuki Durum ve İşlemleri 
a. Sulh 
b. Kesin Hüküm
c. Zamanaşımı
d. Borçlulardan Yalnız Biri Tarafından Ortak Savunma İmkanlarının İleri Sürülmesi
e. İrade Sakatlığı Halleri 
f. Zamanaşımının Kesilmesi
3. Borçlulardan Birinin Diğerlerine Etki Etmeyen Hukuki Durum ve İşlemleri 
a. Borçluların Kişisel Savunmaları 
b. Kusurlu İfa İmkansızlığı
c. Borçlu Temerrüdü
d. Yenileme
e. Türk Borçlar Kanunu m. 165'te Öngörülen Diğer Haller
f. Borçlulardan Birinin Ehliyetsizliği 
g. Zamanaşımının Durması 
II. BORÇLULAR ARASINDAKİ İLİŞKİDE (İÇ İLİŞKİDE) MÜTESELSİL BORÇLULUĞUN HÜKÜMLERİ
A. Genel Olarak 
B. Rücu Hakkı 
1. Genel Olarak 
2. Rücu Hakkının Kullanılması 
a. Genel Olarak 
b. Borçlular Arasındaki İç İlişkide Borcun Bölünmesi
3. Rücu Hakkının Şartları 
a. Genel Olarak 
b. Alacaklının Tatmin Edilmesi 
c. Payından Fazla Ödemede Bulunma 
d. İfanın Geçerli Olması 
e. Rücu Edilen Borçlunun İfadan Kaçınmasının Mümkün Olmaması
4. Rücu Hakkının Kapsamı 
a. Genel Olarak 
b. Asıl Borç 
c. Faizler 
d. Masraflar
5. Rücu Hakkının Kaybı
a. Genel Olarak 
b. Ortak Savunma İmkanlarının (Defi ve İtirazların) İleri Sürülmemiş Olması
c. Diğer Borçluların İfadan Haberdar Edilmemesi 
6. Müteselsil Borçlulardan Birinin Aczi Halinde Rücu 
C. Halefiyet 
1. Genel Olarak 
2. Müteselsil Borçlulukta Halefiyetin Şartları 
a. Genel Şartlar 
b. Özel Şartlar 
3. Müteselsil Borçlulukta Halefiyetin Hüküm ve Sonuçları 
SONUÇ
BİBLİYOGRAFYA