Türk Vergi Hukukunda Emsal Bedel Uygulaması

1950'li yıllardan itibaren modern fiskaliteye geçen Türk Vergi Hukukunda ağırlıklı olarak ad valorem matrahların beyanına dayalı bir vergilendirme sistemi benimsenmiştir. Modern fiskalitede vergi matrahları parasal olarak saptanırken mükellefler her zaman doğru beyanda bulunmazlar. Öte yandan vergi konusuna giren iktisadi ilişkilerin bazılarında matrahı oluşturan unsurların parasal değerleri olmadığı gibi bazılarında ise parasal değerlerin tam ve doğru bir şekilde tespit edilmesi ya da bilinmesi mümkün olamamaktadır. Ad valorem matrahların beyanına ilişkin olarak sayılan tüm bu gerekçeler vergi güvenlik önlemi niteliğindeki emsal bedeli uygulamalarının Türk Vergi Hukukunda yer almasına neden olmuştur. Emsal bedeli düzenlemeleri mükellefleri tam ve doğru beyanda bulunmaya sevk edecek mevzuat eksenli tedbirler niteliğindedir. Çünkü emsal bedeli hesap, kıyas ve tahmin metoduna müstenit özel bir vergileme tekniğidir. Emsal bedeli müessesesi özü itibarıyla gerçek bedeli bilinen bir şeyden hareketle gerçek fiyatı bilinemeyen, bulunamayan veya doğru olarak tespit edilemeyen ya da emsalinden farklı fiyata sahip bir şeye pazar/piyasa fiyatına yakın bir değer takdir etme amacına matuftur. Bu nedenle emsal bedeli mekanizması mükelleflerce beyan edilen ya da edilmeyen iktisadi ilişki bedellerini kanuni ölçeklerle kıyaslamak suretiyle gerçek bedeller (pazar/piyasa fiyatı) üzerinden vergilendirme yapılmasını sağlar.(ARKA KAPAKTAN)

İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
Birinci Bölüm 
EMSAL BEDELİ UYGULAMASININ TEORİK YAPISI 
I. TÜRK VERGİ HUKUKUNDA EMSAL BEDELİ DÜZENLEMESİ
A. Emsal Bedelinin Tanımı ve Unsurları
B. Emsal Bedelinin Özellikleri 
C. Emsal Bedelinin Kapsamı ve Sınıflandırılması 
D. Emsal Bedeli Uygulamasını Ortaya Çıkartan Sebepler
E. Emsal Bedeline Aykırılıkların Sonuçları
II. TÜRK TİCARET HUKUKUNDA EMSAL BEDELİ DÜZENLEMESİ
A. Türk Ticaret Kanunu'ndaki Düzenlemeler
B. Türkiye Muhasebe ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarındaki Düzenlemeler
C. Sermaye Piyasası Kanunu'ndaki Düzenlemeler
İkinci Bölüm 
VERGİLENDİRMEDE EMSAL BEDELİ UYGULAMASI 
I. VERGİ USUL KANUNU'NDA EMSAL BEDELİ ESASLI VERGİLENDİRME
A. Genel Hüküm Olarak Emsal Bedeli Esası 
B. Emsal Bedeli Esasına Atıf Yapan Özel Düzenlemeler
II. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU'NDA EMSAL BEDELİ ESASLI VERGİLENDİRME
A. Emsallere Uygunluk İlkesine Yüklenen Anlam
B. Emsallere Uygunluk İlkesinin Unsurları
C. Emsallere Uygunluk İlkesinin Niteliği 
D. Emsallere Uygunluk İlkesinin İçeriği
E. Emsallere Uygunluk İlkesinin Değerleme Kuralları İle Nitelendirilmesi
F. Emsal Türleri ve Emsal Tespiti
G. Emsallere Uygun Fiyatı Hesaplama Yöntemleri
III. GELİR VERGİSİ KANUNU'NDA EMSAL BEDELİ ESASLI VERGİLENDİRME
A. Gelir Vergisinde Emsallere Uygunluk İlkesi
B. Emsal Kira Bedeli Esası
IV. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU'NDA EMSAL BEDELİ ESASLI VERGİLENDİRME
A. Bedelin Bulunmadığı veya Bilinmediği İşlemler
B. Bedelin Ayın Olduğu İşlemler
C. Muvazaa Karinesi
D. Muvazaa Karinesinin Gelir Vergileri Karşısındaki Durumu
E. Serbest Meslek Kazançlarında Asgari Matrah Uygulaması
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM 
EMSAL BEDELİ UYGULAMASINDA YAŞANAN VERGİLENDİRME SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 
I. VERGİ USUL KANUNU UYGULAMASINDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
A. Hizmet İfalarının Kapsam Dışı Bırakılması
B. Emsal Bedelinden Farklı Fiyatların Kapsam Dışı Bırakılması
C. Trampa İşlemlerine Yönelik Özel Belirleme Yapılmaması
D. Emsal Alış Bedelinin Kapsam Dışı Bırakılması
E. Yetki Aşımı İle Getirilen Uygulama
II. KURUMLAR VERGİSİ KANUNU UYGULAMASINDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
A. Emsal Alış Fiyatının İhmal Edilmesi
B. Emsallere Uygunluk Testinin Semenle Sınırlı Tutulması
C. Hesaplama Yöntemlerindeki Belirsizlikler
D. Emsal Fiyat Aralığı Uygulamasında Dönem Belirsizliği
E. Takdir Esasına Yer Verilmemesi
III. GELİR VERGİSİ KANUNU UYGULAMASINDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
IV. KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNU UYGULAMASINDAKİ SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
A. İşletmeden Düşük Bedelli Çekiş Haline Yer Verilmemesi
B. Muvazaa Karinesindeki Belirsizlikler 
C. Asgari Matrah Uygulamasındaki Belirsizlikler
SONUÇ
KAYNAKÇA